My Body Is My Body Foundation
Chichewa – Thupi Langa ndi Thupi Langa
Takulandirani ku Thupi Langa Ndi Thupi Langa Chitetezo pulogalamucha lama yimbidwe.
Ndi imodzi mwa mapulogalamu opambana kwambiri, olimbikitsa komanso osangalatsa a “Chitetezo cha Thupi”. Pulogalamu yathu tsopano yakonzedwa kuti igawidwe ndi ana kusukulu, kusukulu za anazale komanso kunyumba. Pulogalamuyi ndi yaulere kwa aliyense.Zotsatira za nkhanza za ana kwa mwana wokhudzidwayo komanso kwa anthu onse ndi zazikulu, ndipo maphunziro ndi njira imodzi yabwino kwambiri yopewera izi kuti zisachitike, kapena ngati mwana ali kale muvuto, zimamupatsa mphamvu kudziwa zoyenera kuchita, ndi amene angatembenukire kwa iye kuti athandizidwe.
Pulogalamu yathu yapadziko lonse yoletsa nkhanza kwa ana ili ndi:
- Zonse ma pdf kukopera m’zinenero zingapo
- Nyimbo 5 zoletsa nkhanza
- Malangizo a pang’onopang’ono pa nyimbo iliyonse
- Malingaliro oti anawo atengepo mbali
- Zizindikiro kuti mufufuze zambiri zothandiza
Poyambirira titha kuphunzitsa ana za mutu wa “Chitetezo cha Thupi” bwino, ndipo ndikudziwa kuti pulogalamuyi imagwira ntchito kwa ana azaka zapakati pa 3, popeza ndapereka izi kwa ana opitilira 350,000 ku USA bwino kwambiri.
Kukongola kwa Thupi Langa Ndi Thupi Langa ndikuti litha kuphunzitsidwa ndi aliyense. Ogwira ntchito zachitukuko, aphunzitsi, osamalira masana, makolo, opereka mapulogalamu akaweruka kusukulu, okonza makalabu, amasewera ndi ena ambiri. Ndizosavuta, zosaiŵalika, ndipo zimatsegula njira zolankhulirana za nkhani ya nkhanza, yomwe ili yofunika kwambiri.
Chifukwa chiyani nyimbo?
Nyimbo ndi njira yabwino kwambiri yoti ana azikumbukira mauthenga ofunikira omwe akuphunzitsidwa pamene akukambirana. Ndikukhulupirira kuti nonse mumakumbukira nyimbo zazing’ono zomwe munaphunzitsidwa mudakali mwana, nyimbo ndi mauthenga awa adzakhala ndi ana komanso adzakhala maziko abwino a maphunziro a moyo wamtsogolo. Kafukufuku amene anakhudza ana, wofalitsidwa mu Journal of Music Therapy, anasonyeza kuti nyimbo, ndi kuphunzira nyimbo zatsopano zimagwirizana ndi malingaliro abwino aumwini ndi chitukuko cha kudzidalira, kuthandiza ana kudzimva bwino.
Momwe mungagwiritsire ntchito pulogalamuyi: Khalani osangalatsa –
Nyimbozo ndi makanema ojambula osangalatsa, oyambitsidwa ndi wojambula wotchedwa Cynthie. Imbani limodzi, gwedezani manja, vinani, chitani chilichonse kuyesa ndikupangitsa kuti uthengawo ukhale wosaiwalika.
Kuti zikhale zosavuta – Ana ang’onoang’ono sayenera kudziwa “zambiri” za nkhanza, ingowapatsani malamulo osavuta:
- Palibe amene ayenera kukupwetekan
- Palibe amene akuyenera kukugwira maliseche anu
- Palibe amene akuyenera kujambula zithunzi za ziwalo zanu zobisika
- Ngati muli ndi vuto wuzani wina
- Osasunga zinsinsi ngati wina akukukhumudwitsani kapena kukukhudzani maliseche anu
- Uzani wina ngati akukuvutitsani
Khalani ndi zabwino – Cholinga chachikulu ndi kupatsa mphamvu ana kuti azikhala osangalala ndi matupi awo komanso otetezeka podziwa kuti ali ndi wina woti alankhule naye ngati pali vuto.
Nthawi zonse ndimalimbikitsa kuti ana aimirire ndikuyimba – amamvetsera kwambiri kuposa atakhala, ndipo ndikosavuta kuyendetsa manja.
Song 1
Nyimbo 1 Thupi Langa Ndi Thupi Langa
"
Mawu a Cynthie ochokera muvidiyo Moni, dzina langa ndine Cynthie ndipo lero tipanga Pulogalamu ya “Thupi Langa Ndi Thupi Langa”. Tiyimba nyimbo zina, kusangalala ndi kuphunzira momwe tingatetezere. Mukudziwa, matupi athu ndi apadera kwambiri ndipo palibe amene ali ndi ufulu kutivulaza, kugwira maliseche kapena kuchita chilichonse chomwe chimatipangitsa kukhala osamasuka chifukwa ndi thupi lathu lapadera. Tipanga nyimbo yoyamba tsopano – ndipo ndikufuna kuti muyimbe limodzi ndi ine – imatchedwa Thupi Langa Ndi Thupi Langa.
"Song 2
Nyimbo 2 - Ngati Siikumveka Bwino
"
Mawu a Cynthie kuchokera muvidiyoyi Tisangalala ndi nyimbo yotsatirayi, Ili ndi lamulo lalikulu loti tizikumbukira Ndipo lamulo ndilakuti – ngati simukumva bwino – musachite !! Tsopano sindikulankhula za zinthu monga kuchita zanu homuweki, kapena kukonza chipinda chanu chogona Ndikulankhula ngati wina akuyesera kuti mupite nawo kwinakwake ndipo mukudziwa kuti sichinthu choyenera kuchita. Ngati sizimumva bwino – musachite !! Kapena ngati munthu wina akukukakamizani kuti muchite zinazake zomwe zimakupangitsani kukhala osamasuka. Ngati simukumva bwino – musachite !!
"Song 3
Nyimbo 3 - Masewera a “Kodi Ngati”
"
Mawu a Cynthie kuchokera muvidiyoyi Tsopano tisewera “Bwanji Ngati Masewera” ndipo munyimbo iyi tiphunzira zomwe tingachite ngati mlendo akuyesera kuti mupite naye, kapena ngati wina ayesa kukugwira maliseche anu. Kodi mukudziwa komwe kuli zinsinsi zanu? Ndiko komwe zovala zanu zamkati kapena mathalauza amaphimba. Palibe amene ayenera kukugwira maliseche anu kusiyapo pamene muli wamng’ono kwambiri, Amayi kapena Atate adzakusambitsani pamenepo, koma posachedwapa mudzaphunzira kudzichitira nokha. Mwina ngati mukudwala, Amayi kapena Abambo kapena Dokotala angafunike kuti ayikemo mankhwala, koma kupatula pamenepo palibe amene amayenera kukhudza maliseche anu. Tiphunziranso zoyenera kuchita ngati wina wa m’nyumba mwathu kapena m’banja mwathu akukupangitsani kukhala wosamasuka kapena akufuna kukukhumudwitsani. Zomwe muyenera kuchita pamasewerawa ndikuti “AYI” kotero ndikufuna kuti mufuule mokweza komanso mokweza…..
"Song 4
Nyimbo 4 Ngati Muli Ndi Vuto
"
Mawu a Cynthie kuchokera muvidiyoyi Ndikofunikira kuuza munthu wina ngati wina akukupwetekani kapena kukugwirani maliseche, ngakhale mukuchita mantha kapena kuchita manyazi muyenera kukhala olimba mtima kwambiri ndikuuza wina. Pali anthu ambiri oti muwauze, Amayi, Abambo, Agogo, Agogo Akazi, Amalume, Aphunzitsi, Asuweni, Anansi, makolo a anzanu, apolisi, anamwino ndi anthu ena ambiri ozungulira inu. Tsopano ngati ukunena ndipo anthu sakukukhulupirira, akhoza kukuuzani kuti musabise – koma kenako mupite kukauza wina. Ngati sakukukhulupirirani – ndiye kuti mumauza wina ndipo mumangomuuza mpaka wina akumvetsereni. Osataya mtima, nthawi zonse.
"Song 5
Nyimbo 5 - Chikondi Ndi Chodekha
"
Mawu a Cynthie kuchokera muvidiyoyi Tiyeni tikambirane za chikondi, ndikofunikira kwambiri kukondedwa komanso kuti anthu asawonetse Chikondi chawo kwa inu mwa kukukhumudwitsani kapena kuchita zinthu zomwe zimakupangitsani kukhala osamasuka. Anthu amaonetsa kuti amakukondani mwa kucita nanu zinthu monga kuŵelenga mabuku, kuseŵela maseŵera, kusangalala, kupita kokayenda koyenda kapena kukusonyezani mmene mungayendetse panjinga yanu. Chikondi ndi kugawana ndi kusamalirana wina ndi mzake. Makolo athu ndi osamalira athu amaonetsetsa kuti tikusamalidwa, amatidyetsa, amatiyeretsa mano, ndi zovala zoyera komanso ngati tikudwala amatitengera kwa dokotala. Ndikofunikira kwambiri kuti tizisamalidwa bwino kuti tikule athanzi, osangalala komanso amphamvu.
"Song 6
Nyimbo 6 -Nenani AYI ku Zinsinsi
""
Signs of Child Abuse
Zizindikiro Zochitira Nkhanza Ana
Zotsatirazi ndi zizindikiro za nkhanza ndi kunyalanyazidwa zomwe mungawone mwa ana. Mukawona chimodzi mwa zizindikiro izi kapena ngati mwana akuululirani zambiri,
1. Khalani chete ndipo musakakamize mwanayo kuti afotokoze.
2. Limbikitsani mwanayo ndipo muwathokoze chifukwa chogawana nanu kenako dziwitsani Zachitetezo cha Ana.
3. Kumbukirani kuti mwana akhoza kungoulula pang’ono pang’ono zazambiri nthawi imodzi mpaka atawona kuti zomwe
mwachita zili bata komanso zothandiza.
Zotsatirazi ndi zina mwa zizindikiro za nkhanza. Mwanayo angakhale akuvutika ndi kusakanizika kwa izi kotero ndi chitsogozo chabe. Ngati muwona kusintha kosiyana m’makhalidwe a mwana onetsetsani kuti mwazindikira kuti muwone ngati izi zili zoyenera.
Zizindikiro za nkhanza zakuthupi
Mawonekedwe a mwana
* Mikwingwirima yosazolowereka, ma welts, kuwotcha kapena kuthyoka
* Zizindikiro zoluma
* Kuvulala pafupipafupi nthawi zonse kumafotokozedwa ngati mwangozi
* Ngati kufotokozera sikukugwirizana ndi kuvulala
* Amavala manja aatali kapena zovala zina zobisa kuti asavulale
Khalidwe la mwana
* Zosasangalatsa, zovuta kukhala nazo
* Wamanyazi mwachilendo, amapewa anthu ena
* Zingakhale zodetsa nkhawa kwambiri kuti musasangalatse
* Akuwoneka kuti amaopa makolo
* Zimasonyeza kupsinjika pang’ono kapena kusadandaula konse pakupatukana ndi makolo
Zizindikiro za kunyalanyaza
Mawonekedwe a mwana
* Ukhondo, tsitsi lodetsedwa, fungo la thupi
* Zovala zosayenera nyengo
* Zovala zosayenera nyengo
Khalidwe la mwana
* Nthawi zambiri wotopa, wopanda mphamvu, wotopa
* Amapempha kapena kuba chakudya
* Kuchedwa kapena kusabwera kusukulu pafupipafupi
* Khalidwe losamvera
* Kudziyang’anira pansi
Zizindikiro za kuzunzidwa maganizo
Mawonekedwe a mwana
Zizindikiro zimatha kukhala zocheperako poyerekeza ndi mitundu ina ya nkhanza, khalidwe ndilo chisonyezero chabwino kwambiri.
* Kusiya kucheza ndi anzanu komanso kucheza nawo
* Kuchedwa kapena kusabwera kusukulu pafupipafupi
* Kutaya ulemu
* Khalidwe losamvera
* Kusintha kwa kachitidwe kasukulu
Zizindikiro za nkhanza zogonana
Mawonekedwe a mwana
* Zovala zamkati zong’ambika kapena zamagazi
* Amamva kuwawa kapena kuyabwa kumaliseche
* Ali ndi matenda opatsirana pogonana
Khalidwe la mwana
* Khalidwe logonana kapena chidziwitso chomwe chili chosayenera Kwa msinkhu wa mwanayo.
* Kukhudza kosayenera Kwa ana ena
* Kusintha kwadzidzidzi kwa khalidwe
* Kusafuna kwambiri kukhudzidwa mwanjira iliyonse
Ngati mukukayikira kuti Kuchitiridwa Nkhanza Kwa Ana, muimbireni chithandizo chachitetezo cha Ana ndikulandira malangizo. Adzamvera nkhawa zanu ndikuchitapo kanthu m’malo mwanu ngati mwana ali pachiwopsezo.
Tiyeni titeteze ana!!
Mafunso Ofunsidwa Kwambiri (ndi ana)
Funso: N’chifukwa chiyani anthu amavulaza ana?
Yankho: Pali zifukwa zingapo zimene anthu amapwetekera ana, ena anachitiridwa nkhanza ali ana iwo eni ndipo amapitirizabe kuvulaza ena. Anthu ena ali ndi vuto lakumwa, mankhwala osokoneza bongo kapena mkwiyo ndipo ndichifukwa chake amavulaza ana. Chinthu chachikulu kukumbukira n’chakuti n’kulakwa kuvulaza ana n’chifukwa chake nthawi zonse muyenera kuuza munthu wina kuti akuthandizeni.
Funso: N’chifukwa chiyani anthu amakhudza ana maliseche?
Yankho: Apanso pali zifukwa zambiri zomwe anthu amachitira nkhanza ana, anthu ambiri omwe amavulaza ana amachitiridwa nkhanza ndi chifukwa chake ndikofunikira kunena, chifukwa anthuwa amafunikira chithandizo ndi chithandizo kuti athe kupeza bwino komanso kuti asapwetekenso ana.
Funso: Kodi ndingatani ngati palibe amene amandikhulupirira?
Yankho: Ukauza wina koma osakukhulupirira – uzani wina ndipo pitirizani kuuza anthu mpaka wina akukhulupirira.
Funso: Ndikanena, chidzachitika bwanji?
Yankho: Adzanena kuti mukuvulazidwa. Kenako wina adzabwera kudzacheza ndi banja lanu. Adzaona ngati kuli kotetezereka kwa inu kukhala panyumba kapena ngati mufunikira kupita kwinakwake kumene mungasungike.
Funso: Nditani ndikanena kuti AYI!! Ndipo sasiya?
Yankho: Ngati sasiya pamene mukukana – fuulani mokweza kwambiri ngati pali wina amene angakuthandizeni, kapena mukudziwa kuti pali anthu omwe amabwera kudzathandiza. Ngati kulibe aliyense, pitani mukauze munthu wina mwamsanga kutero.
Funso: Kodi ndingatani ngati atandiuza kuti andipweteketsa ine kapena munthu wina wa m’banja langa ndikawauza?
Yankho: Anthu amene amazunza ana safuna kuti anthu ena adziwe zimene akuchita, choncho akhoza kukuopsezani kapena kukuopsezani kuti musunge zinsinsi. Muyenera kukhala olimba mtima kwambiri ndikuuza wina za vuto lanu.
Funso: Kodi ndingatani ngati mchimwene wanga kapena mlongo wanga akundichitira nkhanza?
Yankho: Uza makolo ako ndipo ngati sakumvera auze munthu wina kusukulu kapena pamndandanda wa anthu omwe takambirana nawo.
Funso: Kodi Adzakwiya Ndikawauza?
Yankho: Osati nthawi zonse, koma inde akhoza kukhala okwiya, komabe muyenera kukhala olimba mtima ndi kunena kuti munthuyo asiye kukupwetekani kapena kukhudza maliseche anu.